GEMSBOK-CONCORDIA: Inwoners van Concordia in die Namakwaland het die afgelope maande behoorlik ‘n bohaai opgeskop oor verhoogde mynbou-aktiwiteite by verskeie kopermyne in en om hul klein dorpie.
Hulle sê die maatskappy se groot vragmotors vernietig hul paaie in en om die dorp en skep ‘n stofgevaar.
Spanning tussen inwoners en Copper 360 en filiaal Shirley Hayes-IPK (SHiP) het toegeneem - sedert die inhegtenisneming van betogers by die myn verlede jaar.
Die departement van minerale bronne en energie sal Concordia in Julie besoek om hul klagtes te beoordeel.
Mense wat in die Namakwalandse dorpie Concordia woon, sê hul ergste vrese het ‘n daaglikse werklikheid geword namate mynaktiwiteite in die klein dorpie toeneem.
Inwoners beskryf hoe die mynmaatskappy se groot vragmotors paaie in en om die dorp vernietig en ‘n stofgevaar skep.
Die mynmaatskappy, Copper 360, en sy filiaal Shirley Hayes-IPK (SHiP) het koper uit verskeie myne in die Noord-Kaapse dorp ontgin. Verhoogde mynbou die afgelope maande het konflik tussen inwoners en die maatskappy veroorsaak, wat die Departement van minerale bronne en energie (DMRE) probeer bemiddel.
Die Rietberg-, Homeep-, Koeëlkop- en Jubilee-myne is buite die dorp geleë en Hester Maria- en Wheal Julia-myne is binne die dorp geleë waar inwoners woon.
Dit is byna 11 maande sedert 29 Concordia-inwoners in hegtenis geneem is tydens ‘n betoging buite Copper 360 se Jubilee-myn, waaroor GroundUp anvanklik berig het.
Inwoners is bekommerd oor hoe die nabygeleë mynbou hul huise en gemeenskaplike grond wat deur die Concordia Communal Property Association besit word, sal raak.
Inwoners sê groot vragmotors ry byna elke dag, maande lank, deur die dorp, wat stof skep en die paaie vernietig.
Inwoners sê hul huise word onder die stof bedek.
Die nuusorganisasie,, GroundUp, sê hy het op 13 Junie vir die eerste keer vrae aan Copper 360 gestuur, wat erken is, maar ten tyde van publikasie nog nie daarop gereageer is nie.
Volgens Ernest Mulibana, DMRE-woordvoerder, word water uit die Jubilee-myn gehaal om die stofkwessie hok te slaan om die paaie te blus en oortollige stof te voorkom.
Maar dit het ook kommer by inwoners laat ontstaan oor of die mynwater wat gebruik word om hul paaie te blus, besoedel is, sê Nuchey van Neel, voorsitter van die Concordia Communal Property Association (CPA).
Dooiepunt
Gesprekke tussen inwoners en die maatskappy het ‘n dooiepunt bereik.
Die maatskappy het in Augustus ’n kennisgewing ingevolge artikel 54 van die Wet op die Ontwikkeling van Minerale en Petroleumhulpbronne uitgereik waarin gesê word dat CPA-lede die maatskappy verhinder het om toegang tot sy Wheal Julia-myn te kry. Dit beteken dat ‘n geskilbeslegtingsproses deur die departement bemiddel sal moet word.
Die departement het bevestig dat amptenare “op ‘n gereelde basis” met gemeenskapslede vergader het en “kwessies wat geopper is met die regtehouer opgeneem is om sulke kwessies op te los”.
Maar Van Neel sê die proses neem te lank. Mense wat naby die myne woon, veral dié wat naby die Hester Maria-myn in die dorp woon en die boere naby die Rietbergmyn, is in die donker gelaat.
Marco Benson, ‘n inwoner van Concordia, het gesê: “Daar is baie ongelukkigheid in wat hier aan die gang is. Dit is ons land. Die gemeenskap word nie erken nie.”
In Maart het sommige Concordia-inwoners Menseregtedag gevier met ‘n optog deur die dorp, waarin gevra word vir ‘n moratorium op alle nuwe en bestaande mynbou-aansoeke en -permitte totdat geaffekteerde Namakwalandse gemeenskappe sinvol geraadpleeg is.
Mulibana het gesê die departement sal in Julie ‘n fisiese nakomingsinspeksie doen om “nakoming” van die betrokke mynreg te bepaal. Dit sal voldoeningstoetse vir stofversagting insluit, het hy gesê.
