GEMSBOK-UPINGTON: Werkers by staatslykshuise in die Noord-Kaap staar ‘n groeiende krisis in die gesig, namate onopgeëiste en ongeïdentifiseerde lyke fasiliteite oorweldig, wat gesondheidsrisiko’s en operasionele uitdagings skep.
Lykshuispersoneel, wat verkies om anoniem te bly, het die situasie as “kommerwekkend” beskryf en ernstige personeeltekorte en verslegtende werksomstandighede genoem.
Sedert 2024 sukkel provinsies regoor Suid-Afrika met ‘n agterstand van onopgeëiste lyke in staatslykshuise.
In sommige gevalle het lyke na bewering al sedert 2014 onopgehaal gebly.
Regulasies bepaal dat ongeïdentifiseerde lyke na 30 dae ‘n behoorlike begrafnis kan kry, maar vertragings in polisie-ondersoeke - soos hangende bloed- en weefselmonsterresultate - verleng die proses dikwels.
“Die probleem is dat hierdie lyke onopgeëis is, en ons kan hulle nie vir ewig hou nie, want meer mense bly aankom,” het een amptenaar gesê. Werkers het ook die ondraaglike stank in fasiliteite uitgelig, met een wat die omgewing as “vrot” beskryf en ‘n “baie slegte reuk” afgee.
In Augustus 2024 het verslae onthul dat meer as 3 000 onopgeëiste liggame in forensiese patologiefasiliteite landwyd gehou is, met KwaZulu-Natal (KZN) en die Oos-Kaap wat die hardste getref is.
Owerhede sê hulle is in gesprek met belanghebbendes om ondersoeke te bespoedig en die oor-ledenes te identifiseer, maar die agterstand plaas steeds druk op hulpbronne.
Die Noord-Kaapse gesondheidsdepartement het nog nie ‘n amptelike verklaring oor die saak uitgereik nie.
Intussen waarsku lyks-huiswerkers dat die krisis sonder dringende ingryping kan vererger, wat verdere risiko’s vir beide personeel en openbare gesondheid inhou.
