GEMSBOK-DOUGLAS: Byna ’n maand ná die bekendstelling van die Vaalrivier Anti-Besoedelingsforum, doen verskeie rolspelers ’n beroep op die Departement van Water en Sanitasie (DWS) om ’n tydlyn te verskaf - vir sy planne om langdurige besoedeling aan te spreek, insluitend om rivierbesoedelaars aanspreeklik te hou.
Dit is bykomend tot vorige versoeke aan DWS, dat die Oranjerivier by die forum ingesluit moet word.
Hierdie jongste oproep kom na ‘n toesighoudende inspeksie na die samevloeiing van die Vaal en die Oran-jerivier in Douglas.
Organisasies meen na inspeksies aan Warrenton en Douglas, waar die Vaalrivier sigbaar besoedel was, “was dit verfrissend om ‘n relatief skoon en onaangeraakte stuk water waar te neem. Dit het ook die dringendheid beklemtoon waarmee ons rivierstelsel reggemaak en beskerm moet word, voordat meer daarvan besmet raak.”
Die Noord-Kaap is ‘n tikkende tydbom.
Daar is reeds kommer oor rioolbesoedeling van die Oranjerivier stroomaf in die Renosterberge- en Thembelihle-omgewing, en stroomop in Dawid Kruiper en !Kai !Garib, wat in die komende weke ondersoek sal word.
Die Noord-Kaap het ook die hoogste persentasie drinkwaterstelsels in die land met swak of kritieke werkverrigting, teen 87%, benewens dat ons die tweede hoogste persentasie afvalwaterbehandelingswerke (WWTW) in ‘n kritieke toestand het.
Aangesien cholera-uitbrekings normaalweg geassosieer word met afvalwaterbesoedeling van waterbronne, sal dit nalatig wees om nie hierdie waarskuwing ernstig op te neem nie.
Die verskillende rolspelers het gesê hulle sal skriftelik met adjunkminister, Sello Seitlholo, opvolg om vas te stel hoe ver die proses is om ‘n databasis te skep met die name van rivierbesoedelaars en om hierdie oproep te versterk om die Oranjerivier dringend op die rivier se rooi lys - as ‘n voorsorgmaatreël nou, om ‘n uitgebreide Cholera-krisis in die toekoms te vermy -te plaas.
Adjunkminister van Water en Sanitasie, Sello Seitlholo het ‘n vurige beroep op munisipaliteite wat rou riool in waterlope en strome stort, om ‘n beslissende aksie te neem en hul munisipale afvalwaterinfrastruktuur-uitdagings aan te pak om die wydverspreide probleem van besoedeling in riviere aan te spreek. .
Seitlholo het met verskillende belanghebbendes en die Uitvoerende Burgemeesters van Dr Ruth Segomotsi Mompati in Noordwes en Francis Baard en Pixley ka Seme Distriksmunisipaliteite in Noord-Kaap vergader, wie se afvalwaterstelsels uitvloeisel in die riviere stort, waar die onlangse cholera-bakterieë in rou water opgespoor is.
Hy het verder gesê die departement het onlangs ‘n waarskuwing uitgereik oor die teenwoordigheid van cholera-bakterieë in rou water langs Harts- en Vaalriviere na aanleiding van ‘n roetine rouwatermonsterneming by vyf moniteringsterreine, Wentzeldam, Schweizer Reneke, Christiana, Barkley West Caravan Park, en Douglas Stuwal in September 2024.
Seitlholo het bygevoeg dat munisipaliteite langs die Laer-Vaal-opvangsgebied in Noordwes en Noord-Kaap rou riool in die rivier stort, met Gauteng wat die grootste skuldige is met ‘n afvoer van sowat 160 miljoen liter daagliks in die waterlope in die Middel-Vaal-opvanggebied.
“Ons het die jongste resultate bekend gemaak oor die opvolgtoetse, wat geneem is nadat die vorige waarskuwing uitgereik is.
Die resultate van die tweede toetse het aan die lig gebring dat die cholera-bakterieë (Vibrio Cholerae) steeds in die rou water teenwoordig was, maar dit was ‘n nie-giftige stam.
“Daar is twee tipes cholera-stamme. Een wat in die omgewing voorkom (nie-giftig) en die ander bekend as ‘n enterotoksigeniese stam wat cholera-toksien produseer wat gastro-intestinale siektes kan veroorsaak,” het hy gesê.
Seitlholo het gesê die stam wat opgespoor is, is nie verantwoordelik vir die veroorsaak van gastroïntestinale siektes nie. Hy het egter ‘n beroep op watergebruikers gedoen om steeds versigtig te wees rondom die rou water en die geaffekteerde munisipaliteite om ook voort te gaan om ekstra versigtig te wees in die waterbehandelingsproses, ontsmetting en chlorering van die water in hul watervoorsieningstelsels.
Hy het herhaal hoe belangrik dit is om te verseker dat uitvloeisel wat deur munisipaliteite en nywerhede in riviere gestort word, dié van vereiste standaarde in ooreenstemming met die Nasionale Waterwet moet wees.
“Munisipaliteite is aan die voorpunt om die belange van Suid-Afrikaners in hul jurisdiksiegebied te verteenwoordig. Saam moet ons die ingesteldheid verander om die afvoer van rou riool in ons riviere te normaliseer en terug te keer na die basiese beginsels om nie toe te laat dat riool in damme, rivierstelsels of enige waterhulpbron kom nie.
“Dit is die standaard waarna almal van ons moet streef,” het hy gesê.
